در میان مواد موثره ضد پیر پوستی در صنعت زیبایی دو گروه شاخص وجود دارد؛ ” رتینوئیدها و پپتیدها ” که اغلب انتخاب یکی از این دو گروه توسط مصرف کنندگان کمی دشوار و مورد بحث است. بسیاری از مشاوران و حتی بیوتی تراپیست ها و حتی درماتولوژیست ها روی رتینول تعصب خاصی دارند و همیشه جمله مشهور “رتینول استاندارد طلایی ضد پیری دارد” را تکرار میکنند. در طرفی دیگر عده ای از همین عزیزان که احساس میکنند مدرن تر باید اندیشید سعی میکنند پپتید ها را توصیه کنند. در این مقاله تفاوت بین این دو گروه مواد موثره را با مثال یا اشاره مستقیم به رتینول اوردینری یا پپتید اوردینری بررسی خواهیم کرد و به سوالات و دغدغه های رایج در مورد انتخاب این دو گروه محصول پاسخ خواهیم داد.
رتینول چیست؟
رتینول یک فرم پیش ساخته ویتامین آ است که در استفاده موضعی در صنعت زیبایی برای کاهش علائم پیر پوستی و حتی درمان بسیاری از اختلالات زیبایی و درماتولوژیکی همانند طیف وسیعی از بیماری های پوستی موثر و داری استاندارد طلایی است.
در رژیم غذایی ما دو نوع یا فرم اصلی ویتامین آ داریم که عبارتند از ویتامین آ پیش ساخته که شامل رتینول و رتینیل استر ها است و نوع دوم پرو ویتامین آ است که شامل کاروتنوئید ها مانند بتاکاروتن است که در بدن انسان به رتینول تبدیل می شوند. گروه اول یعنی پیش ساخته ها از محصولات حیوانی، مکمل های تغذیه ای و حتی غذاهای غنی شده تامین میشود. نوع دوم یعنی کاروتنوئید ها به طور طبیعی در غذاهای گیاهی وجود دارند.
رتینول یک ماده مغذی با خاصیت آنتی اکسیدانی و پر اهمیت برای بینایی، رشد، تقسیم سلولی، تولید مثل و سیستم ایمنی بدن است. این آنتی اکسیدان سرعت تبادلات سلولی را افزایش میدهد به عبارتی باعث تحریک پوست برای ساخت سلول های جدید در لایه های زیرین پوست میشود و پس از هدایت این سلول ها به لایه بیرونی پوست باعث ریزش سلول های مرده پوست و جایگزینی سلول جدید با سلول های پیر و فرسوده میشود.
رتینول به طور موثری تولید کلاژن را ارتقا میدهد و حتی التهاب را نیز میتواند کاهش دهد. رتینول به طور موثری می تواند از بروز اسکار آکنه ای پیشگیری و حتی در شرایطی به درمان آن کمک کند. توان درمان اسکار های آتروفیک توسط نمونه های خاصی از رتینول حتی میتواند از میکرونیدلنیگ هم بیشتر باشد. رتینول می تواند از انسداد منافذ پیشگیری کند و مانع از بروز آکنه در محل خروجی منافذ پوست شود.
رتینول به طور موثری تولید کلاژن را ارتقا میدهد و حتی التهاب را نیز میتواند کاهش دهد. رتینول به طور موثری می تواند از بروز اسکار آکنه ای پیشگیری و حتی در شرایطی به درمان آن کمک کند. توان درمان اسکار های آتروفیک توسط نمونه های خاصی از رتینول حتی میتواند از میکرونیدلنیگ هم بیشتر باشد. رتینول می تواند از انسداد منافذ پیشگیری کند و مانع از بروز آکنه در محل خروجی منافذ پوست شود.
رتینول میتواند توسط افزایش گردش سلولی رنگدانه های تجمع یافته در پوست را کاهش دهد و حتی تا حدودی از تولید ملانین نیز پیشگیری کند اگر چه بارها تذکر داده ام که نباید رتینول را به عنوان خط اول درمان لک در نظر گرفت. اما مهمترین نتیجه و هدف از استفاده از رتینول در مراقبت از پوست اقدامی است که منجر به کاهش خطوط و چین و چروک صورت میشود.
نگرانی ها درباره رتینول
مهمترین نگرانی مصرف کننده ها در استفاده از رتینول ، احتما سوزش و تحریک پوست است به ویژه زمانی که فرد برای اولین بار رتینول را تجربه میکند. دومین نگرانی این است که در صورت استفاده نادرست میتواند به مانع پوستی یا همان سد دفاعی پوست آسیب برساند. این آسیب ناشی از استفاده ناصحیح از رتینول می تواند دردسر ساز شود و مشکلات پوستی را تشدید و روند درمان را تبدیل به چالش زمان بر و سختی برای مصرف کننده نماید. نگرانی سوم میتواند خشک نمودن پوست و آسیب پذیر شدن پوست در مقابل نور آفتاب باشد.
تمام نگرانی های ذکر شده در صورتی که فرد مصرف کننده تحت نظر پزشک متخصص و یا داروساز کازمتیک باشد براحتی قابل پیشگیری است. لازم به ذکر است که خود رتینول با توجه به اینکه طی چند مرحله در پوست به فرم فعال آن یعنی رتینوئیک اسید تبدیل میشود نسبت به بسیاری از فرم های خانواده رتینوئید ها مانند ترتینوئین، رتینآلدهید و حتی ژل دیفرین پتانسیل تحریک کمتری دارد.
پپتید ها چه هستند؟
پپتیدها رشته های کوتاهی از چندین و چند آمینو اسید به هم متصل هستند که عملکردهای متفاوتی در پوست ایجاد میکنند. پپتیدها در صنایع نوتراسوتیکال و کازمسیوتیکال با سه هدف اصلی ضد پیری، ضد التهابی و عضله سازی به کار گرفته میشوند. زنجیره ی پپتیدها دارای 2 تا 50 عدد آمینو اسید هستند و پروتئین ها تعداد آمینو اسید هایشان بالای 50 عدد است. پپتید ها در صنعت زیبایی پنج نوع مختلف با عملکردهای مختلف هستند که عبارتند از:
انواع پپتیدها در صنعت مراقبت از پوست
- سیگنال پپتایدها ؛ دارای عملکرد تولید پروتئین خاص مانند کلاژن، الاستین و یا هیالورونیک اسید
- کریر پپتایدها یا پپتیدهای حامل ؛ دارای عملکرد تسهیل و کمک به انتقال عناصر کمیاب به درون سلول های پوست
- پپتایدهای مهار کننده آنزیم ؛ دارای عملکرد مهار آنزیم هایی مانند تیروزیناز
- پپتایدهای مهار کننده ناقل عصبی ؛ دارای عملکرد شبه بوتاکس مانند آرجرلین و محلول آرجرلوکس
- آنتی میکروبیال پپتایدها ؛ دارای عملکرد پیشگیری از رشد باکتری
پپتیدها در بدن بسیار راحت تر از پروتئین ها جذب میشوند زیرا اندازه کوچک تر و تجزیه پذیر تری دارند و می توانند براحتی به پوست و حتی روده های نفوذ کرده و سریع وارد جریان خون شوند. پپتیدها در صنعت نوتراسوتیکال محبوبیت زیادی دارند از جمله در بخش نوتریکازمتیک ما کلاژن پپتایدها را داریم که به صورت مکمل خوراکی برای مزایای ضد پیری عرضه شده است و همچنین در بخش فیزیولوژی تغذیه ورزشی نیز مکمل های کراتین پپتاید را داریم که برای عضله سازی و افزایش قدرت و بهبود عملکرد ورزشی استفاده میشود.
اولین پپتید بیولوژیکی سنتز شده تاریخ بشر
توسعه پپتیدها در مراقبت از پوست به دهه هشتاد میلادی بر میگردد که متخصصین شیمی کازمتیک به صورت دوره ای پپتیدهای جدیدی را وارد بازار کرده اند. جالب است بدانید اولین پپتید بیولوژیکی که در آزمایشگاه سنتز شد گلوتاتیون بود. پس از آن بود که بشر با توسعه ی روش های سنتتیک جدید به امکان تولید پپتیدهای با زنجیره بلند تر مانند انسولین و اکسی توسین (هورمون عشق) دست پیدا کرد.
رتینول اوردینری یا پپتید اوردینری کدام بهتر است؟
شاید اوردینری بهترین برند در جهان باشد که بتوان آن را برای مرجع خوبی برای دو طیف محصول رتینول دار و پپتید دار در نظر گرفت. این برند دو نوع رتینول به فرم سرم دارد یکی رتینول خالص در اسکوالَین در سه درصد متفاوت و دیگری سرم گرن اکتیو رتینوئید در دو درصد مختلف است. سرم های پپتیدی اوردینری نیز شامل 4 سرم بسیار مشهور سرم آرجرلین، سرم ماتریکسیل، سرم بافه و سرم کوپر پپتاید بافه است.
در ابتدا باید بدانیم که نمیتوان به جرات و صراحت گفت کدام یک قدرت جوان سازی بیشتر و بهتری دارد. دلیل اصلی این موضوع شاید نوع مکانیسم عمل متفاوتی باشد که این دو دارند. اما میتوان با استناد به بعضی خواص نوع پپتیدها و حتی فرمولاسیون های مولتی پپتید و همچنین در نظر گرفتن شرایط پوستی فرد، تصمیم گرفت که کدام گزینه برای ایشان مناسب تر است. این دلیلی است که از مدت ها قبل توصیه میکردم که حتما برای انتخاب باید با ما مشورت کنید.
البته که رتینول قدیمی تر و دارای پشتوانه علمی و تاریخی بهتری است و البته در نظر داشته باشید رتینول در شرایطی خاص قابل توصیه برای عموم و همچنین برای تمام سنین نیست. برای مثال اگر به نوع پپتید استناد کنیم مشاهدات نشان داده است که پالمیتوئیل تری پپتید –1 ماتریکسیل 3000 موجود در سرم ماتریکسیل اوردینری تولید هیالورونیک اسید و کلاژن را با مکانیسیم شبیه به رتینول افزایش میدهد اما تحریک ناچیزی نسبت به رتینول در پوست ایجاد میکند.
به همین دلیل زمانی که پوست شما یا کلاینت شما حساس است باید در نظر داشته باشید که شما باید بجای رتینول ، سرم ماتریکسیل اوردینری را توصیه نمایید. اگر علاقه مند هستید که بدانید بهترین نوع پپتید کدام است باید اعتراف کرد بهترین پپتیدی که روی آن مطالعه هم صورت گرفته کوپر پپتاید است که در سرم کوپر پپتاید بافه اوردینری بکار گرفته شده است. این پپتید حاوی مس همزمان هم یک سیگنال پپتاید برای تحریک تولید کلاژن در پوست است و هم یک پپتاید حامل برای انتقال مس به درون سلول که بسیار خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خوبی دارد و البته دست کم برای ما در ایران بسیار گران قیمت نیز هست.
بیاد داشته باشید اثرات قابل مشاهده توسط پپتید ها زودتر اتفاق میافتد، ولی رتینول نیاز به زمان دارد و 3 الی 6 ماه نیازمند آن است که منظم استفاده شود.
به طور کلی در نظر داشته باشد رتینول در شرایط مطلوب گزینه بهتری است و نتایج مطلوبی را البته در دراز مدت ارائه میدهد. پپتیدها هم زمانی که بدرستی انتخاب شوند نتایج عالی در کوتاه مدت و بلند مدت دارند چون پپتیدها انواع مختلف و فرمولاسیون های مختلفی برای اهداف خاص دارند مثلا سرم آرجرلین گزینه ای به شدت مناسب برای افراد دارای چروک دینامیک یا همان خطوط بیان است. از طرفی سرم ماتریکسیل هم جایگزینی با اثر مشابه رتینول و بدون تحریک است.
سرم بافه اوردینری فرمولاسیون ارتقا یافته و ترکیب دو سرم آرجرلین و سرم ماتریکسیل است که با محلول پپتید آرجرلوکس تقویت شده است. یعنی شما اگر کلاینت شما همزمان چروک دینامیک عمیق دارد و خطوط ریز نیز روی صورت وی قابل رویت است میتوانید سرم بافه به ایشان توصیه کنید.
اگر شرایط استفاده از رتینول مهیا بود (ما فرض میکنیم شما شرایط استفاده از رتینول را میدانید) شما میتوانید رتینول های مختلف اوردینری را توصیه کنید. اما اگر پوست شما یا کلاینت شما حساس بود باید بروید سراغ بافه و یا حتی همزمان دو سرم آرجرلین و ماتریکسیل، البته اگر برای شما سوال است که آیا امکان این هست که به یک کلاینت همزمان سرم رتینول و یک سرم پپتید داد؟ جواب شما بله است.
استفاده همزمان رتینول اوردینری با پپتید اوردینری
این حالت قوی ترین و آرمانی ترین سیستم مراقبت از پوست ضد پیری است و اثر هم افزایی در جوان سازی را ارئه میدهند. به زبان ساده تر استفاده همزمان موثر تر از استفاده تکی از این دو گروه ماده موثره است. اینکه کدام پپتید و کدام رتینول را با هم بزنید محدودیتی وجود ندارد. مثلا کسی شما منع نمیکند که بر فرض شما نمیتوانید همراه آرجرلین رتینول بزنید و یا … . استفاده همزمان رتینول و پپتید با توجه نوع مکانیسم عمل مجزای این دو میتواند نتایج مطلوبی به شما بدهد.
لازم است بدانید از آنجا که پپتیدها بسیار ترکیبات آبرسانی هستند میتوانند به کمتر شدن تحریک احتمالی سرم رتینول که معمولا با آن درگیر خواهید شد، کمک زیادی بکنند. تاکید میکنم روش استفاده همزمان را باید از یک متخصص پوست و یا داروساز کازمتیک با تجربه سوال کنید. شما نمیتوانید براحتی رتینول و پپتیدی که به فرم سرم است را روی هم بزنید. با توجه به احتمالات و تنوعی که در انتخاب نوع رتینول و نوع پپتید وجود دارد نمیشود به صورت کلی روش استفاده عمومی برای این منظور ارائه کرد اما ما در اینجا به همه دوستانی که نیاز به این دو محصول همزمان و یا تکی داشته باشند مشاوره و پشتیبانی دقیقی ارائه خواهیم کرد.
دکتر شبنم فریدفر
کازمتیک فارماسیت ؛ دکتر داروساز فارغ التحصیل دانشگاه تهران ؛ پاسخگوی سوالات شما
اگر سوالی دارید و در این مقاله و نوشتار پاسخی برای آن پیدا نکرده اید حتما در پایین همین مقاله برای ما کامنت کنید؛ کمتر از یک ساعت پاسخگو خواهم بود. مرسی از شما ❤️ دکتر شبنم فریدفر
