گلیسیرین _Glycerine_ که با نام گلیسرول نیز شناخته می شود، مایعی بی رنگ، بی بو و چسبناک است که به طور گسترده در بسیاری از صنایع از جمله مواد غذایی، دارویی و کازمتیک استفاده می شود. گلیسیرین، حاوی چندین گروه هیدروکسیل (-OH) است که آن را به یک مولکول همه کاره با کاربردهای فراوان تبدیل می کند. گلیسیرین را می توان هم از منابع حیوانی و هم از منابع گیاهی به دست آورد، اگرچه گلیسیرین پایه گیاهی امروزه به دلیل نگرانی های اخلاقی و محیطی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
گلیسیرین ارگانیک یک الکل قندی یا polyhydric alcohol است که از هیدرولیز روغن نارگیل و نخل به دست می آید. گلیسیرین، می تواند از منابع حیوانی و گیاهی به دست آید. در گذشته، بیشتر گلیسیرین به عنوان یک محصول جانبی از تولید صابون به دست می آمد، جایی که چربی ها و روغن ها با یک ماده قلیایی صابونی می شوند تا صابون و گلیسیرین تولید شود. امروزه بیشتر گلیسیرین از طریق فرآیندی به نام ترانس استریفیکاسیون تولید می شود که شامل واکنش چربی ها یا روغن ها با الکلی مانند اتانول برای تولید گلیسیرین و استرهای اسید چرب است. این فرآیند معمولاً برای تولید گلیسیرین از روغن های گیاهی مانند روغن سویا، روغن نخل یا روغن نارگیل استفاده می شود که کاملا سبز و زیست تجزیه پذیر است و شرکت های بزرگی مانند لورئال از این روش استفاده میکنند.
گلیسیرین مبتنی بر گیاهی امروزه به دلیل نگرانی های اخلاقی و محیطی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا محصول جانبی تولید روغن گیاهی است، در حالی که گلیسیرین مبتنی بر حیوانی از چربی های حیوانی مانند پیه گاوی یا خوک به دست می آید. توجه به این نکته مهم است که گلیسیرین همچنین می تواند به صورت سنتزی از طریق واکنش های شیمیایی تولید شود، اگرچه این امر کمتر رایج است و معمولاً گران تر از تولید آن از منابع طبیعی است.
از گلیسرول به عنوان یک هموکتانت استفاده استفاده می شود، به این معنی که به حفظ رطوبت کمک می کند، و آن را به یک عنصر محبوب و بسیار پر کاریرد در محصولات مراقبت از پوست، مانند مرطوب کننده ها، صابون ها و لوسیون ها و حتی پایه خمیر دندان ها تبدیل می کند. گلیسیرین در طیف گسترده ای از صنایع دیگر از جمله در صنایع غذایی، تولید پلاستیک، مواد منفجره، و مواد دارویی کارآیی دارد. گلیسیرین به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی معمولاً در محصولات کازمتیک و محصولات مراقبت شخصی استفاده می شود.
مزایای گلیسیرین برای پوست
این ماده یک هموکتانت رطوبت رسان عالی و حتی رقیب هیالورونیک اسید است، به این معنی که آب را جذب می کند و به حفظ رطوبت کمک می کند و آن را به یک ماده عالی در مرطوب کننده ها، لوسیون ها و سایر محصولات مراقبت از پوست تبدیل می کند. گلیسیرین از خود اثر چربی بر جا نمیگذارد و منافذ پوست را مسدود نمیکند و می تواند به آبرسانی پوست و جلوگیری از خشکی کمک کند و به ویژه برای افرادی که پوست خشک یا حساس دارند مفید است. همچنین می تواند به بهبود بافت محصولات کمک کند و آنها را صاف تر و شاداب کند.
گلیسیرین علاوه بر خاصیت مرطوب کنندگی، یک عنصر ملایم و غیر تحریک کننده است که آن را برای استفاده در طیف وسیعی از محصولات از جمله پاک کننده ها، تونرها و ماسک های صورت مناسب می کند. به طور کلی، گلیسیرین یک ماده همه کاره و مفید برای صنعت کازمتیک و محصولات مراقبت شخصی است که باعث آبرسانی و بهبود اثربخشی کلی این محصولات می شود.
تاریخچه گلیسیرین
گلیسیرین تاریخچه طولانی و جالبی دارد که به دوران باستان باز می گردد. مصری ها خواص مرطوب کنندگی گلیسیرین را کشف کردند و از آن در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست خود استفاده کردند. در نیمه دوم قرن هفدهم شیمیدان سوئدی، کارل ویلهلم شیله، گلیسیرین را در حین حرارت دادن مخلوطی از روغن زیتون و لیتارژ (مونوکسید سرب) کشف کرد. او به دلیل طعم شیرین آن را «گلیسرول» نامید.
در سال 1807 میلادی شیمیدان فرانسوی میشل اوژن شورول خواص شیمیایی چربی ها را مطالعه کرد و متوجه شد که آنها از اسیدهای چرب و گلیسیرین تشکیل شده اند. در سال 1837 شیمیدان آلمانی آسکانیو سوبررو چگونگی تولید گلیسیرین را با حرارت دادن مخلوطی از اسید نیتریک و سولفوریک با گلیسرول کشف کرد. امروزه نیز از این فرآیند برای تولید گلیسیرین استفاده می شود. اما در سال 1854 میلادی شیمیدان انگلیسی ویلیام پرکین روشی را برای تولید گلیسیرین از روغن زیتون کشف کرد که منجر به تولید تجاری گلیسیرین شد.
اواخر قرن نوزدهم بود که گلیسیرین به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی، به یک عنصر محبوب در محصولات مراقبت از پوست، مانند صابون ها و لوسیون ها مبدل شد. در طی جنگ جهانی اول و دوم بود که گلیسیرین در تولید مواد منفجره مانند نیتروگلیسیرین و به عنوان حلال و ضد یخ در ارتش استفاده می شد. در قرن بیستم گلیسیرین به دلیل خواص چند منظوره اش به یک ماده پرکاربرد در مواد غذایی، داروسازی و سایر صنایع تبدیل شد.
امروزه، گلیسیرین هنوز در طیف گسترده ای از محصولات و صنایع، از مراقبت از پوست گرفته تا مواد غذایی و مواد منفجره استفاده می شود. تاریخچه طولانی و جذاب آن گواهی بر مفید بودن و همه کاره بودن آن است به طوری که هنوز هم اغلب متخصصین شیمی کازمتیک مدعی هستند گلیسیرین برای پوست حتی از هیالورونیک اسید هم پر کاربرد تر و مفید تر است.
