در این مقاله به بررسی درمان های کراتولیتیک آکنه با تمرکز بر اسید آزلائیک می پردازیم. در ابتدا برای درک بهتر موضوع باید بدانیم کراتینوسیت ها نمایانگر نوع سلول اصلی لایه اپیدرم پوست هستند، بیرونی ترین لایه های پوست که حدود 90 درصد از سلول های آن را کراتینوسیت ها تشکیل می دهند. آنها از عمیق ترین لایه اپیدرم، لایه پایه، منشأ می گیرند و به لایه مانع نهایی (لایه شاخی) پوست حرکت می کنند. انحراف کراتینوسیت ها در مواردی همچون فرایند تکثیر، چسبندگی و تمایز موجب انسداد ناحیه اینفاندیبولوم (مسیر قیف مانند غده سباسه) و مجرای چربی می شود و به دلیل آزاد شدن محصولات باکتریایی و سلولی مانند سبوم و کراتین، راه را برای ترشح بیش از حد سبوم، رشد بیش از حد باکتری ها مانند پروپیونی باکتریوم آکنه (P.acnes) و پاسخ التهابی هموار می کند.
اعتقاد بر این است که عوامل کراتولیتیک با آرام کردن انسجام لایه شاخی (SC) عمل می کنند. این شامل متلاشی شدن دسموزوم ها (اتصالات بین سلولی که چسبندگی قوی بین سلول ها را ایجاد می کند) و همی دسموزوم ها است که کراتینوسیت ها را به ترتیب به ماتریکس خارج سلولی (ECM) متصل می کنند. بنابراین، عوامل کراتولیتیک می توانند کراتینه شدن فولیکولی غیر طبیعی را تعدیل و تصحیح کنند.
متداول ترین درمان های کراتولیتیک آکنه
- بنزوئیل پراکسید
- رتینوئیدها (ترتینوئین، ایزوترتینوئین، تازاروتن، آداپالن)
- آزلائیک اسید
- سالیسیلیک اسید
- گلایکولیک اسید، لاکتیک اسید، سیتریک اسید و سایر آلفا هیدروکسی اسید ها
این فرآورده ها به صورت مجزا یا در ترکیب با سایر مواد، اغلب در ترکیب با آنتی بیوتیک ها به ویژه کلیندامایسین یا اریترومایسین تجویز و استفاده می شوند. برای هر کدام از این مواد کراتولیتیک ما در اتحادیه اروپا و حتی در محدوده FDA دوز مجازی برای مصرف بدون نسخه داریم که باید توسط تولید کنندگان و حتی خود مصرف کنندگان رعایت شود. اما مهم است که بدانید عموما آزلائیک اسید و گلایکولیک اسید و هم خانواده های آن یعنی لاکتیک اسید و حتی ماندلیک اسید نیز بدون نسخه مورد استفاده و توصیه قرار میگیرند.
آزلائیک اسید چیست؟
اسید آزلائیک یک ماده فعال مراقبت از پوست است که برای طیف وسیعی از بیماری های پوستی، از جمله آکنه خفیف تا متوسط و روزاسه پاپولوپوسچولار عالی است. بیشتر آن را در کرم ها و ژل ها با غلظت های مختلف در مارکت جهانی پیدا خواهید کرد. این اسید به طور طبیعی وجود دارد و توسط قارچ مالاسزيا فورفور تولید می شود و حتی در غلات کامل مانند جو و گندم یافت می شود. انسان نیز به طور طبیعی آن را از اسیدهای چرب تولید می کند. اما همه میدانیم افراد دارای پوست آکنه ای عموما با کمبود اسیدهای چرب ضروری امگا 3 مواجه هستند و این ممکن است رو یتولید میزان کافی آزلائیک اسید در پوست اثر بگذارد.
اما جالب است که بدانید مالاسزيا فورفور (نام قبلي آن پيتروسپوروم اواله) يكي از گونه‌هاي مرتبط به هم مخمری است كه بطور طبيعي در سطوح پوستی انسان و بیشر نقاطی که غدد ترشح چربی زیادی دارد يافت شده و بدواً بعنوان شايع‌ترين علت شوره و حتی درماتیت سبورئیک محسوب مي‌گردد.
طبق توضیحات اوردینری برای سوسپانسیون آزلائیک اسید ی که عرضه نموده است ” آزلائیک اسید که در غلات یافت می شود، به طور طبیعی توسط مخمرهایی تولید می شود که روی پوست معمولی زندگی می کنند. رنگ پوست را روشن می کند و در عین حال یکنواختی بافت پوست را به وضوح بهبود می بخشد و ظاهر لک ها را کاهش می دهد. این یک ماده پشتیبانی چند منظوره برای انواع پوست است و همچنین به عنوان یک آنتی اکسیدان موثر عمل می کند.”
بله آزلائیک اسید همانگونه است که اوردینری گفته است و یک سوپراکتیو چند منظوره است که مزایای فراتر ز حد انتظاری را به پوست می رساند. معمولا در سطح بازار و حتی در صنعت کازمتیک ایران به این ماده کم توجهی بدی شده است البته این نظر من است و بر اساس اطلاعی که از تولیدات داخل دارم عرض میکنم. حال اینکه علت این کم مهری از جانب فرمولاتور های ایرانی است و یا خیر و آزلائیک اسید مشکل واردات و یا شرعی دارد من خبر ندارم و باید از فرمولاتور ها و متخصصین امور شرعی سوال شود.
حال چرا آزلائیک اسید در دایره درمان های کراتولیتیک آکنه قرار دارد به این علت است که این اسید هم ضد التهاب است و هم ضد باکتری و این بدان معنا است که برای درمان آکنه و جوش های قرمز و روزاسه مفید است. لازم به یادآوری است که بدانید آکنه نام یک بیماری است و جوش های قرمز نشانه های آن بیماری اند. وضعیتی که در آن سلولهای مرده و سبوم پوست در مجرای فولیکول موی درون پوست به هم می پیوندند و باکتری موجود در دهانه خروجی منافذ (اینفاندیبولوم) باعث التهاب میشود و جوش های قرمز که نشانه بیماری آکنه است ایجاد میشوند.
آزلائیک اسید چند درصد خوب است؟
آزلائیک اسید در غلطت 10 درصد اثر بخشی بهتری حتی نسبت به غلظت های های بالاتر دارد. البته غلطت های بالاتر باید توسط درماتولوژیست تجویز و نظارت شود. بر خلاف بنزوئیل پراکساید و اغلب رتینوئیدها آزلائیک اسید برای پوست ملایم تر و بسیار قابل تحمل تر است و این یکی از دلایل جذابیت این اسید برای افراد مبتلا به قرمزی و روزاسه است. آزلائیک عموما تمایلی به ایجاد حساسیت ندارد و می‌تواند با سایر مواد قدرتمند مراقبت از پوست مانند سالیسیلیک اسید و آلفا هیدروکسی ها هم برای یک روتین مراقبت از پوست موثرتر ترکیب شود. البته باید از قبل با پزشک و داروساز خود مشورت کنید تا پوست و شرایط شما و حتی سایر محصولات و داروهای مصرفی شما چک شود.
اعتقاد بر این است اگر فرد همه چیز را برای نگرانی های پوست خود تست کرده است و موفقیتی حاصل نشده است، مطمئناً ارزش دارد که به دنبال محصول یا درمانی حاوی آزلائیک اسید باشد. متاسفانه عمده نتیجه نگرفتن ها به خاطر عدم انتخاب محصول مناسب و متناسب با وضعیت پوست فرد است و دومین عامل استفاده ناصحیح، نامنظم و غیر مستمر پس اگر شما تحت نظر متخصص پوست یا یک داروساز کازمتیک به انتخاب روتینمراقبت از پوست سالانه خود می پردازید حتما به استفاده منظم و مستمر محصولات پایبند باشید و جزو “امتحان کنندگان اعظم” نباشید که تا هر محصول جدیدی در بازار معرفی میشود می روند و آن را تست میکنند.
اسید آزلائیک یک عمل آنتی باکتریال، ضد التهاب و کراتولیتیک و کومدولیتیک است که جزو درمان های کراتولیتیک آکنه محسوب میشود. همچنین برای درمان لک ها و تیرگی های پوستی از جمله ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (برای مثال لک ناشی از جوش و …)، به ویژه در افراد با انواع پوست تیره تر استفاده می شود. این اسید را به عنوان جایگزینی برای هیدروکینون توصیه کرده اند. آزلائیک اسید به عنوان یک مهارکننده تیروزیناز سنتز ملانین را کاهش می دهد.
آزلائیک اسید چگونه کار میکند؟
نظر بر این است که آزلائیک اسید با سلولهای لایه‌های بالایی پوست ارتباط برقرار میکند و اساساً به آنها می‌گوید چگونه رفتار کنند. این ماده از تولید برخی از مواد در پوست مانند تیروزیناز، آنزیمی که باعث افزایش رنگدانه می شود و کراتین، یک ماده طبیعی که می تواند باعث آکنه شود، جلوگیری می کند. خواص ضد باکتریایی آن همچنین به این معنی است که هر گونه باکتری مولد بلمیش (ضایعات و عیوب رویی پوست) را از بین می برد و منافذ را تمیز نگه می دارد و منجر به کمتر شدن جوش، دانه های سرسیاه و آکنه می شود.
مکانیسم عمل آزلائیک اسیت خیلی تمیز و شسته رفته است به این دلیل که روش‌های متفاوتی برای کمک به مشکلات پوستی دارد. برای مثال از بزرگترین مزیت های آزلائیک اسید نسبت به درمان های آنتی بیوتیکی (بویژه اریتورمایسین و کلیندامایسین) که در کنار بنزوئیل پراکساید تجویز میشود این است که این اسید مقاومت باکتریایی ایجاد نمیکند. اگر علاقه مند به این هستید که روشن ها و درمانهای آکنه را بدانید مقاله چگونه آکنه درمان میشود را مطالعه نمایید.
یکی از دلایل دیگر آکنه التهاب است البته قبلا در مقاله آکنه های التهابی و غیر التهابی توضیح دادیم که التهاب در تشکیل انواع آکنه عملا رکن اساسی است اما بحث الان ما این است که اسید آزلائیک از دو طریق التهاب را کاهش می دهد:
- پیام رسان های شیمیایی التهابی را کاهش می دهد
- به عنوان یک آنتی اکسیدان برای کمک به کاهش رادیکال های آزاد عامل التهاب عمل می کند.
آزلائیک همچنین با کمک به کاهش هایپرکراتینه شدن (هایپرکراتینیزاسیون) گرفتگی منافذ را کاهش می دهد. این زمانی است که سلولهای پوست به سرعت غیر طبیعی می‌ریزند و احتمال تجمع آنها در فولیکول‌های مو و مسدود شدن آنها افزایش می‌یابد. این منجر به جوش های سر سیاه (کومدون) و جوش می شود. اما نکته مهم در پایان این است که بدانید در مقایسه با سایر درمانهای موضعی کلاسیک آکنه، مانند ترتینوئین و بنزوئیل پراکسید، آزلائیک اسید این مزیت را دارد که برای پوست قابل تحمل تر و بسیار ایمن تر است و عوارض جانبی کمتری نیز دارد. در مورد اینکه آکنه های التهابی و غیر التهابی یا همان کومدون چگون شکل می گیرند و اساسا چه هستند قبلا مقاله نوشته ام که دوست داشتید می توانید مطالعه کنید.
آزلائیک اسید و بیماری روزاسه
روزاسه یک بیماری مزمن پوستی است که با تورم رگ های خونی در وسط صورت مشخص می شود که منجر به قرمزی و بر افروختگی می شود. اغلب با سوزش، پاپول ها و پوسچول ها (برجستگی های جوش مانند که در زیرگروه پاپولوپوسچولار روزاسه ایجاد می شود) و تورم گونه ها و بینی همراه است. التهاب بخش بزرگی از روزاسه است، بنابراین خواص ضد التهابی آزلائیک اسید آن را به یک درمان عالی تبدیل می کند.
در مقایسه با سایر مواد مراقبت از پوست و درمان های کراتولیتیک آکنه و روزاسه، آزلائیک دارای چند مزیت مشخص است. اولاً، استفاده از آزلائیک عوارض جانبی زیادی ندارد، مگر اینکه پوست شما بسیار حساس باشد. در این حالت ممکن است کمی سوزش، لایه برداری و قرمزی ایجاد کند، اما معمولاً بعد از چند هفته از بین می رود. از آنجایی که بسیاری از درمانهای آکنه و روزاسه اساسا تحریک‌کننده هستند، آزلائیک اسید می‌تواند جایگزین خوبی در اینجا باشد.
این واقعیت که آزلائیک اسید می تواند باکتری های روی پوست را بدون ایجاد مقاومت باکتریایی کاهش دهد نیز یک امتیاز بزرگ است. مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل رو به رشد باکتری های آکنه درجهان است، بنابراین خوب است که گزینه هایی جدا از اریترومایسین و کلیندامایسین داشته باشید. از آنجایی که آزلائیک اسید به طور طبیعی در بدن شما وجود دارد، استفاده از اسید آزلائیک با دوز 10% در دوران بارداری بی خطر است.
چگونه استفاده کنیم؟
وقتی گفته میشود که محصول حاوی آزلائیک اسید موضعی است، به این معنی که مقدار کمی از آن را روی پوست آسیب دیده بمالید. توصیه می شود آن را دو بار در روز استفاده کنید و از یک پاک کننده و مرطوب کننده ملایم برای کمک به حفظ وضعیت خوب پوست در کنارش استفاده کنید. اگر درگیر روزاسه و قرمزی پوست هستید ژل سیکازوم بهترین گزینه در کناز آزلائیک است. همچنین باید از ضد آفتاب مناسب به طور صحیح استفاده کنید تا از پوست خود در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت کنید. این ایده خوبی است که قبل از شروع استفاده، محصول را روی پوست خود تست کنید. ممکن است میان درمان های کراتولیتیک آکنه کمی تأخیر در مورد اسید آزلائیک وجود داشته باشد، بنابراین ممکن است نشانه های بهبود تا پس از 4 هفته استفاده خیلی نظر شما را جلب نکند. اما اگر پس از 8 هفته هیچ بهبودی حاصل نشد حتما با درماتولوژیست یا با ما در چت آنلاین مشورت کنید.
اگر سوال یا تجربه ای دارید حتما کامنت ها برای ما بنویسید. مرسی از توجه شما
